Yn Çheer Injil
Ta'n Çheer Injil ny Çheer y Vagheragh (Ollanish: Nederland, focklit magh myr [ˈneːdərlɑnt] (
eaisht)) ny çheer 'syn Oarpey Heear, as t'ee jannoo seose y chooid vooar jeh Reeriaght y Çheer Injil. T'ee ny reeriaght vunraghtoil gheynlagh pharlamaidagh. Ta'n Çheer Injil çhemmit liorish Mooir Hostyn da'n twoaie as da'n sheear, liorish y Velg da'n jiass, as liorish y Ghermaan da'n shiar. She Amsterdam y preeu-valley as she ynnyd y reiltys yn Haag.
| Y Çheer Injil Nederland (Ollanish) Ayns 3 çhengey ardjynagh[a]
|
||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||||
| Jarroo-raa: Je maintiendrai ("Shassee mee dy shickyr") |
||||||||
| Arrane ashoonagh: "Wilhelmus" ("Illiam veih Nassau") |
||||||||
 |
||||||||
| Preeu-valley (as y balley smoo) | Amsterdam[b] 52°21′ Hwoaie 04°52′ Hiar
| |||||||
| Çhengey oikoil | Ollanish | |||||||
| Çhengaghyn ardjynagh er enney | ||||||||
| Reiltys | Monarkaght vunraghtoil pharlamaidagh unnaneagh | |||||||
| - | Monark | Willem-Alexander | ||||||
| - | Ard-vinishter | Mark Rutte | ||||||
| Seyrsnys | veih'n Spaainey | |||||||
| - | Fogrit | 26 Jerrey Souree 1581 | ||||||
| - | Er enney | 30 Jerrey Geuree 1648 | ||||||
| Entreilys gys yn UO | 25 Mayrnt 1957 | |||||||
| Eaghtyr | ||||||||
| - | Yn clane | 41,526 km² (135oo) 16,033 mi ker |
||||||
| - | Ushtey (%) | 18.41 | ||||||
| Earroo yn phobble | ||||||||
| - | Ooley 2018 | 17,200,671 (66oo) | ||||||
| - | Coontey-pobble | 17,942,942[2] | ||||||
| - | Glooaght | 414.2/km² (30oo) 1,072.8/mi ker |
||||||
| LTS (CCK) | Ooley 2008 | |||||||
| - | Yn clane | $677.490 billoon[3] | ||||||
| - | Yn dooinney | $40,558[3] (10oo) | ||||||
| LTS (ennymagh) | Ooley 2008 | |||||||
| - | Yn clane | $876.970 billoon[3] (15oo) | ||||||
| - | Yn dooinney | $52,499[3] | ||||||
| ALD (2007) | ▲ 0.964[4] (feer ard) (6oo) | |||||||
| Argid | euro (€)[c] (EUR) |
|||||||
| Traa ynnydagh | CET (UTC+1) | |||||||
| - | Souree (TTLS) | CEST (UTC+2) | ||||||
| Coad eddyr-voggyl | .nl[d] | |||||||
| Coad çhellvane | +31 | |||||||
Ta'n ennym yn Ollan currit er y Çheer Injil dy mennick, agh cha nel eh shen kiart - ta'n Ollan Hwoaie as yn Ollan Yiass nyn gueiggaghyn ta jannoo seose y Çheer Injil. Ta ny focklyn Ollanagh ny Ollanish ymmydit son cur sheese er pobble, çhengey, as dagh red bentyn rish y Çheer Injil.
Va'n Çheer Injil nane jeh ny kied deynlaghtyn ard-whaiylagh, as v'ee ny çheer noa-emshiragh veih'n toshiaght. Mastey ught-lhiannooyn elley ta'n çheer ny bun-oltey jeh'n Unnaneys Oarpagh (UO), yn RCAH, yn RCTL, yn SHT, as ta reill Kyoto fo-screeuit eck. Myrane lesh y Velg as Lucsemburg t'ee jannoo seose yn unnaneys tarmaynagh Benelux. Ta'n çheer myr oalan son queig quaiylyn eddyrashoonagh: Quaiyl Veayn son Eddyr-Chiartaghey, Quaiyl Eddyrashoonagh y Chairys, y Ving Chimmeeagh Eddyrashoonagh son yn Eear-Yugoslaavey, y Whaiyl Chimmeeagh Eddyrashoonagh as y Ving Er Lheh son y Livaan. Ta ny kied kaire jeu nyn soie 'syn Haag myrane lesh y jantys fys kimmeeagh jeh'n UO, Europol. Lesh shen hooar y çheer yn ennym "preeu-valley leighoil y theihll".[5]
Ta'n Çheer Injil ny çheer injil dy çheeroaylleagh, lesh 27% jeh eaghtyr as 60% jeh sleih-earroo ny çheerey fo ardjid ny marrey.[6][7] Va ardjyn mooarey mooadit trooid lhiasaghey thallooin as freilt trooid corys yl-chast jeh claddee as cleighyn. Ta cooid vooar jeh'n Çheer Injil jeant seose jeh inveryn da tree awinyn Oarpagh mooarey, as ad jannoo seose deltey ny Rhiney-Meuse-Scheldt. Ta'n chooid smoo jeh'n çheer feer rea, agh ta cruink veggey ry-akin 'sy niar yiass as ta reaynyn jeh cruink injil ayns mean y çheer.
Ta'n Çheer Injil feer cummaltit lesh glooaght ard y phobble. T'ee dy mie er enney son ny mwyljyn geayee, laaylyn, braaigyn maidjagh, crockanys Ollanagh, caashey Gouda, ellyneyryn reayrtagh, daawheeylyn, as ayns bishaght, towseyn tradishoonagh as grayseyn theayagh lheid as y fuillaghtys soshialagh. Ayns ny bleeantyn shoh chaie haink er y çheer dy ve mie er enney er son ny polaaseeyn libraalagh lesh druggaghyn, streebeeys, homocheintys, myghin-varroo as geayrtnys.
Ta'n Çheer Injil rang-oardit 'sy 12-h ynnyd mastey 157 çheeraghyn myr nane jeh ny tarmaynyssyn capitlagh smoo seyr-vargagh 'sy theihll rere Ayndagh Seyrsnys Tarmaynagh.[8]
Noteyn
reagh- ↑ a b Goaill magh y Ollanish, she çhengey oikoil ee yn Vaarle ayns ny baljaghtyn er lheh Saba as Sint Eustatius, she çhengey oikoil ee Papiamentu 'sy valjaght er lheh Bonaire, as she çhengey oikoil ee Freeshlannish Heear 'sy wheiggey Freeshlann.[1]
- ↑ She Amsterdam y preeu-valley bunraghtoil, ga dy vel y reiltys as y lught thie reeoil bunnit 'syn Haag.
- ↑ Roish 2002: guilder y Çheer Injil
- ↑ Ta .eu ymmydit myrane lesh çheeraghyn elley yn Unnaneys Oarpagh.
Imraaghyn
reagh- ↑ "Welke erkende talen heeft Nederland?" (ayns Dutch). Rijksoverheid. 11 January 2016. Feddynit magh er 27 December 2017.
- ↑ "Bevolking; kerncijfers (1950-2024)". Feddynit magh er 22 Luanistyn 2024.
- ↑ a b c d "Netherlands" (ayns Baarle). International Monetary Fund. Feddynit magh er 01-10-2009.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(cooney)CS1 maint: çhengey gyn enney (link) - ↑ Human Development Report 2009. Ny h-Ashoonyn Unnaneysit. Feddynit magh er 5 Jerrey Fouyir 2009
- ↑ van Krieken, Peter J. (2005). The Hague: Legal Capital of the World. Cambridge University Press. ISBN 9067041858.
{{cite book}}: Unknown parameter|coauthors=ignored (|author=suggested) (cooney), er lheh, "In the 1990s, during his term as United Nations Secretary-General, Boutros Boutros-Ghali started calling The Hague the world's legal capital" - ↑ "The Netherlands: The land » Relief". Encyclopædia Britannica. Feddynit magh er 2008-08-25.
- ↑ Rosenberg, Matt. "Polders and Dykes of the Netherlands". About.com: Geography. Feddynit magh er 2008-08-23.
- ↑ Netherlands, Ayndagh Seyrsnys Tarmaynagh
| She bun ta'n art shoh. Cur rish, son foays y yannoo da Wikipedia. |