Yn Çheer Injil

çheer ayns sheear hwoaie yn Oarpey lesh croghaneyn 'sy Charib

Ta'n Çheer Injil ny Çheer y Vagheragh (Ollanish: Nederland, focklit magh myr [ˈneːdərlɑnt]  ( eaisht)) ny çheer 'syn Oarpey Heear, as t'ee jannoo seose y chooid vooar jeh Reeriaght ny Çheer Injil. T'ee ny reeriaght vunraghtoil gheynlagh ard-whaiylagh. Ta'n Çheer Injil çhemmit liorish Mooir Hostyn da'n twoaie as da'n sheear, liorish y Velg da'n jiass, as liorish y Ghermaan da'n shiar. She Amsterdam y preeu-valley as she ynnyd y reiltys yn Haag.

Koninkrijk der Nederlanden
Reeriaght ny Çheer Injil
Brattagh ny Çheer Injil Cowrey cleinney ny Çheer Injil
Brattagh Armys
Jarroo-raaJe maintiendrai (Frangish)
Shassee mee dy shickyr
Arrane ashoonaghHet Wilhelmus
Preeu-valley
(as y balley smoo)
Amsterdam1
52°21′ Hwoaie 04°52′ Hiar
Çhengey oikoil Ollanish, Freeshlannish
Çhengaghyn ardjynagh er enney Injil-Ghermaanish Ollanagh, Limburgish
Reiltys Deynlaghys ard-whaiylagh as reeriaght vunraghtoil
 -  Ree Willem-Alexander
 -  Ard-vinishter Mark Rutte
Seyrsnys veih'n Spaainey 
 -  Fogrit 26 Jerrey Souree 1581 
 -  Er enney 30 Jerrey Geuree 1648 
Entreilys gys yn UO 25 Mart 1957
Eaghtyr
 -  Yn clane 41,526 km² (135-oo)
16,033 mi ker 
 -  Ushtey (%) 18.41
Earroo yn phobble
 -  Ooley 2018 17,200,671 (66-d)
 -  Glooaght 414.2/km² (30-oo)
1,072.8/mi ker
LTS (CCK) Ooley 2008
 -  Yn clane $677.490 billioon[1] 
 -  Yn dooinney $40,558[1] (10-oo)
LTS (ennymagh) Ooley 2008
 -  Yn clane $876.970 billioon[1] (15-oo)
 -  Yn dooinney $52,499[1] 
ALD (2007) 0.964[2] (feer ard) (6-oo)
Argid euro ()2 (EUR)
Traa ynnydagh CET (UTC+1)
 -  Souree (TTLS) CEST (UTC+2)
Coad eddyr-voggyl .nl3
Coad çhellvane +31
1 She Amsterdam preeu-valley bunraghtoil ny çheerey, agh ta'n reiltys soit ayns yn Haag.
2 Roish 2002: guilder ny Çheer Injil
3 Ta .eu ymmydit myrane lesh çheeraghyn elley yn Unnaneys Oarpagh.

Ta'n ennym yn Ollan currit er y Çheer Injil dy mennick, agh cha nel eh shen kiart - ta'n Ollan Hwoaie as yn Ollan Yiass nyn gueiggaghyn ta jannoo seose y Çheer Injil. Ta ny focklyn Ollanagh ny Ollanish ymmydit son cur sheese er pobble, çhengey, as dagh red bentyn rish y Çheer Injil.

Va'n Çheer Injil nane jeh ny kied deynlaghtyn ard-whaiylagh, as v'ee ny çheer noa-emshiragh veih'n toshiaght. Mastey ught-lhiannooyn elley ta'n çheer ny bun-oltey jeh'n Unnaneys Oarpagh (UO), yn RCAH, yn RCTL, yn SHT, as ta reill Kyoto fo-screeuit eck. Myrane lesh y Velg as Lucsemburg t'ee jannoo seose yn unnaneys tarmaynagh Benelux. Ta'n çheer myr oalan son queig quaiylyn eddyrashoonagh: Quaiyl Veayn son Eddyr-Chiartaghey, Quaiyl Eddyrashoonagh y Chairys, y Ving Chimmeeagh Eddyrashoonagh son yn Eear-Yugoslaavey, y Whaiyl Chimmeeagh Eddyrashoonagh as y Ving Er Lheh son y Livaan. Ta ny kied kaire jeu nyn soie 'syn Haag myrane lesh y jantys fys kimmeeagh jeh'n UO, Europol. Lesh shen hooar y çheer yn ennym "preeu-valley leighoil y theihll".[3]

Ta'n Çheer Injil ny çheer injil dy çheeroaylleagh, lesh 27% jeh eaghtyr as 60% jeh sleih-earroo ny çheerey fo ardjid ny marrey.[4][5] Va ardjyn mooarey mooadit trooid lhiasaghey thallooin as freilt trooid corys yl-chast jeh claddee as cleighyn. Ta cooid vooar jeh'n Çheer Injil jeant seose jeh inveryn da tree awinyn Oarpagh mooarey, as ad jannoo seose deltey ny Rhiney-Meuse-Scheldt. Ta'n chooid smoo jeh'n çheer feer rea, agh ta cruink veggey ry-akin 'sy niar yiass as ta reaynyn jeh cruink injil ayns mean y çheer.

Ta'n Çheer Injil feer cummaltit lesh glooaght ard y phobble. T'ee dy mie er enney son ny mwyljyn geayee, laaylyn, braaigyn maidjagh, crockanys Ollanagh, caashey Gouda, ellyneyryn reayrtagh, daawheeylyn, as ayns bishaght, towseyn tradishoonagh as grayseyn theayagh lheid as y fuillaghtys soshialagh. Ayns ny bleeantyn shoh chaie haink er y çheer dy ve mie er enney er son ny polaaseeyn libraalagh lesh druggaghyn, streebeeys, homocheintys, myghin-varroo as geayrtnys.

Ta'n Çheer Injil rang-oardit 'sy 12-h ynnyd mastey 157 çheeraghyn myr nane jeh ny tarmaynyssyn capitlagh smoo seyr-vargagh 'sy theihll rere Ayndagh Seyrsnys Tarmaynagh.[6]

Imraaghyn

reagh
  1. a b c d "Netherlands" (ayns Baarle). International Monetary Fund. Feddynit magh er 01-10-2009. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (cooney)CS1 maint: çhengey gyn enney (link)
  2. Human Development Report 2009. Ny h-Ashoonyn Unnaneysit. Feddynit magh er 5 Jerrey Fouyir 2009
  3. van Krieken, Peter J. (2005). The Hague: Legal Capital of the World. Cambridge University Press. ISBN 9067041858. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (cooney), er lheh, "In the 1990s, during his term as United Nations Secretary-General, Boutros Boutros-Ghali started calling The Hague the world's legal capital"
  4. "The Netherlands: The land » Relief". Encyclopædia Britannica. Feddynit magh er 2008-08-25.
  5. Rosenberg, Matt. "Polders and Dykes of the Netherlands". About.com: Geography. Feddynit magh er 2008-08-23.
  6. Netherlands, Aynsagh Seyrsnys Tarmaynagh