She J, ny j, yn jeihoo lettyr 'syn abbyrlhit Ladjynagh,[1] ta ymmydit ayns abbyrlhit ny Gaelgey noa-emshiragh as ayns abbyrlhittyn elley er feie ny cruinney. She juys yn ennym va currit er 'sy Ghaelg ayns ny laaghyn t'er ny gholl shaghey.[2]

J
J j
Ymmyd
Screeu-chorys Script Ladjynagh
Sorçh Abbyrlhitagh
Çhengey vunneydagh Ladjyn
Coad-phoynt Unicode U+004A, U+006A, U+0237
Soiaghey abbyrlhittagh 10
Shennaghys
Lhiasaghey
Traa ymmydit 14oo eash BNJ – jiu
Sluightee
Shuyraghyn
Elley
Troa screeu Clee dys y jesh
Ta'n art shoh goaill stiagh aascreeuynyn sheeanagh 'syn Abbyrlhit Sheeanagh Eddyrashoonagh (IPA). Son stiurag vunneydagh da cowraghyn ASE, jeeagh er Cooney:ASE. Son yn anchaslys eddyr [ ], / / as ⟨ ⟩, jeeagh er ASE § Lhoobeenyn as streeanyn tessen-screeu.
J
J
Abbyrlhit Bunneydagh yn ASE
Aa Bb Cc Dd
Ee Ff Gg Hh Ii Jj
Kk Ll Mm Nn Oo Pp
Qq Rr Ss Tt Uu Vv
Ww Xx Yy Zz

Shennaghys

reagh

Haink J jeh iuar 'syn 16oo eash. Ta bun y lettyr jalloo-ocklyn Egyptagh jeh lurg as laue echey. Va'n sheean (/ʕ/) ec yn 'ockle Egyptagh, agh haink eh dy chowraghey /j/ ayns çhengaghyn Semetagh, er y fa dy row /j/ ec toshiaght ny focklyn v'oc son lurg. She yodh v'ayn.

Ghow ny Greagee cummey jeh son iota 'syn abbyrlhit Greagagh, as eshyn çheet er /i/. Ren ny Romanee ymmyd jeh'n lettyr cheddin 'syn abbyrlhit Romanagh. Va J ny chummey elley jeh'n lettyr cheddin, as derrey'n 16oo eash, ren ad ymmyd jeh'n daa lettyr son y daa heean.

Ayns Shenn Vaarle, v'ad screeu y myn-heean /dʒ/ myr .[3]. Va myn-heean casley rish ec Shenn Rangish, jeh /j/ Ladjyn, as v'ad ny screeu myr i. Fo cummaght Shenn Rangish, haink ny screeudeyryn Sostnagh y yannoo ymmyd jeh i (as eisht j) son /dʒ/ ec toshiaght focklyn ny Shenn Vaarle. Myr sampleyr, iest, eisht jest ("spotçh"), agh screeu ad DG ayns buill elley, myr sampleyr hedge ("cleigh").[3] Haink ymmydyd elley stiagh 'sy Vaarle jeh focklyn eeassit ass Frangish as çhengaghyn elley; myr sampleyr, adjoin ("lhiattaghey"), junta ("hoontey"). Y chied lioar Baarle eddyrscarr i as j dy baghtal, hie eh er soilshaghey magh ayns 1634.[3]

'sy Ghaelg hene, ta'n lettyr çheet jeh'n abbyrlhit Baarleagh liorish obbyr John Phillips, Aspick Sodor as Mannin, as e lheid cairscreeu y yannoo son y Ghaelg ayns ny 1700yn.

Ymmyd

reagh

'sy Ghaelg, ta J çheet er yn affricaid /dʒ/, as shen kiart 'sy Vaarle neesht son y chooid smoo.

Ayns çhengaghyn Germaanagh, as ny çhengaghyn Baltagh as Slavagh ta jannoo ymmyd jeh'n abbyrlhit Romanagh, t'eh çheet er y lhiattagh /j/ dy mennick.

Ayns ny çhenaghyn Romanagh, t'eh ny screebagh son y chooid smoo. She screebagh lurg-chooyeeacklagh cronnaneagh (/ʒ/) t'ayn ec Frangish, Portiugish as Roomainish, agh ayns Cataloanish, she screebagh cleaoil cronnaneagh t'ayn (/ʝ/). Ayns Spaainish, ta feeu eddyr /x/ as /h/ echey, bentyn rish yn abbyrt t'ayn.

Çheumooie jeh'n Europey, ta J çheet er /ʒ/ ayns Turkish, Asserbajaanish as Tatarish. Ayns Indoneeshish, Somaalish, Malayish, Igboish, Shonaish as Soolooish, t'eh çheet er /dʒ/. Ayns Konkanish, Yorubaish, Oromoish]] as Swahilish, t'eh çheet er bleaystagh cleaoil cronnaneagh, /ɟ/. Ayns Kiowaish, she bleaystagh cooyl-eeacklagh neuchronnaneagh t'ayn (/t/).

Ayns aascreeu Hanyu Pinyin, ta J çheet er affricaid cooyl-eeacklagh cleaoil, /tɕ/.

Coadyn co-earrooder

reagh

Ayns Unicode, ta j mooar ec U+0050 as j beg ec U+0070.[4]

Ayns ASCII, ta j mooar ec 74 as j beg ec 106. Ayns earrooyn jeesoil, shen 01001010 as 01101010.

Ayns EBCDIC, ta j mooar ec 209 as j beg ec 145.

Ayns HTML as XML, ta j mooar ec "J" as j beg ec "j".

Imraaghyn

reagh
  1. "Latin alphabet". Encyclopædia Britannica.
  2. Kelly, Phil. "Lessoonyn Level 1". Feddynit magh er 11 Mean Souree 2024.
  3. a b c Hogg, Richard M.; Norman Francis Blake, Roger Lass, Suzanne Romaine, R. W. Burchfield, John Algeo (1992). The Cambridge History of the English Language. Cambridge University Press, 39. ISBN 0521264766.
  4. Javascript Unicode Chart (en). Feddynit er 2009-03-08.