Vepsish
She çhengey Ooralagh jeh'n chynney Finnagh ta goll er loayrt ec ny Vepsee ee yn Vepsish (vepsän kel’, vepsän keli ny vepsä). Gollrish ny shuyr-hengaghyn elley, yn Innlynnish as y Charelish, t'ee screeuit sheese 'syn abbyrlhit Ladjynagh.
Ludish | ||
---|---|---|
vepsän kel’ | ||
Goll er loayrt ayns | Yn Roosh | |
Ard | Karelia, Ingria, Queiggey Vologda, Volost Ashoonagh ny Vepsee | |
Earroo loayreyderyn | +1,000 (2013) | |
Kynney çhengey | Ooralagh
| |
Staydys oikoil | ||
Çhengey oikoil ayns | gyn staydys oikoil | |
Staydys mynlagh oikoil ayns | Coontit myr myn-çhengey ayns: Pobblaght Karelia | |
Fo stiurey ec | gyn stiureyder oikoil | |
Coadyn çhengey | ||
ISO 639-1 | gyn coad | |
ISO 639-2 | fiu | |
ISO 639-3 | vep | |
Nodyn: Foddee vel cowraghyn sheeanagh ASE ayns Unicode er yn duillag shoh. |
Rere ny staydraa Soveidjagh 'sy vlein 1989, ren 12,500 dooinney cur sheese orroosyn hene myr Vepsee, agh 'sy vlein 2013, cha row yn çhengey goll er loayrt agh ec beggan ny smoo na 1,000 dooinney.
Rere soiaghey ny deiney, ta'n çhengey rheynnit magh ayns tree abbyrt: y Vepsish Hwoaie (ec Logh Onega çheu yiass veih Petrozavodsk, as çheu hwoaie veih'n awin Svir, goaill stiagh eear-Volost Ashoonagh ny Vepsee), y Vepsish Veanagh (ayns ard Chaayr Pheddyr as ayns Queiggey Vologda), as y Vepsish Yiass (ayns ard Chaayr Pheddyr). Ta ny Vepsisheyryn hwoaie cur lüdikad ny lüdilaižed orroosyn hene.
Ta ny smoo na 350 paitçhey gynsaghey yn çhengey ayns queig scoill ashoonagh.
Grammeydys
reaghShe çhengey ghleiynagh ee yn Vepsish.
Ennym-ocklyn
reaghTa 23 case grammeydagh ayns 'sy Vepsish:
Case | Unnaneagh | Yl-rey |
---|---|---|
Ennymagh | nado (shuyr 'sy leigh) | nadod |
Gienneydagh | nadon | nadoid'en ny nadoiden |
Toyrtagh | nadon, nado (ayns caseyn er lheh) | nadod |
Rheynnagh | nadod | nadoid |
Ceaghlagh | nadoks | nadoikš |
Abessagh | nadota | nadoita |
Comitagh | nadonke | nadoidenke |
Inessagh | nados | nadoiš |
Elatagh | nadospäi | nadoišpäi |
Illatagh | nadoho | nadoihe |
Adessagh | nadol | nadoil |
Gowaltagh | nadolpäi | nadoilpäi |
Allatagh | nadole | nadoile |
Essagh-Ynseydagh | nadon | nadoin |
Prolatagh | nadodme | nadoidme |
Faggyssagh I | nadonno | nadoidenno |
Faggyssagh II | nadonnoks | nadoidennoks |
Egressagh | nadonnopäi | nadoidennopäi |
Çhiarrymagh I | mechasai 'gys y cheyll' | mecoihesai 'gys ny keylljyn' |
Çhiarrymagh II | nadolesai | nadoilesai |
Çhiarrymagh III | noressai 'veih ny laaghyn aegey' | -- |
Bishagh I | mechapäi 'ayns troa yn cheyll' | mecoihepäi 'ayns troa ny keylljyn' |
Bishagh II | nadolepäi | nadoilepäi |
Far-enmyn persoonagh
reaghTa bun Finn-Oogragh ec ny far-enmyn persoonagh:
Vepsish | Gaelg |
---|---|
minä | mee |
sinä | oo |
hän | eh/ee |
mö | shin |
tö | shiu |
hö | ad |
Earrooyn
reaghNumber | Veps |
---|---|
1 | üks' |
2 | kaks' |
3 | koume |
4 | nell' |
5 | viž |
6 | kuz' |
7 | seičeme |
8 | kahesa |
9 | ühesa |
10 | kümne |
11 | üks'toštkümne |
12 | kaks'toštkümne |
20 | kaks'kümne |
34 | koumekümne nell' |
100 | sada |
1000 | tuha |
Corys screeuee
reaghTa'n abbyrlhit noa-emshyragh bunnit er yn abbyrlhit Ladjynagh. Ta 29 lettyr ayn: 22 jeu veih'n vun-abbyrlhit Ladjynagh, shey as ad çheet magh ass ny bun-lettyryn Ladjynagh marish scarreydee, as she yn apostrophee y letter jerrinagh as eh shassoo er son y chleaoilys.
Lettyryn mooarey | ||||||||||||||||||||||||||||
A | B | C | Č | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | Š | Z | Ž | T | U | V | Ü | Ä | Ö | ' |
Lettyryn beggey | ||||||||||||||||||||||||||||
a | b | c | č | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o | p | r | s | š | z | ž | t | u | v | ü | ä | ö | ' |
Sampleyr
reaghArt 1 jeh Fogrey Co-Chadjin ny Kiartyn Deiney:
- Kaik mehed sünduba joudajin i kohtaižin, ühtejiččin ičeze arvokahudes i oiktusiš. Heile om anttud mel’ i huiktusentund i heile tariž kožuda toine toiženke kut vel’l’kundad.[1]
- (Gaelg: Ta dagh ooilley pheiagh ruggit seyr as corrym ayns ard-cheim as kiartyn. Ren Jee feoiltaghey resoon as cooinsheanse orroo as by chair daue ymmyrkey ry cheilley myr braaraghyn.)
Imraaghyn
reagh- ↑ "Mehen oiktuziden ühthine deklaracii" (PDF). Feddynit magh er 2010-05-15.