Reiltagh (çhengoaylleeaght)
Ayns çhengoaylleeaght, ta reiltagh raa ennagh y fockle vees soiaghey sorçh co-ordrailagh y raa, ny y ghass vees soiaghey ronney co-ordrailagh y fockle t'eh ayn. Ta olteyn elley (biallee) y raa ceaghley y reiltagh.
Myr sampleyr, ayns moddey mooar doo, she moddey reiltagh y raa, as eshyn soiaghey dy nee abbyrt ennymocklagh t'ayn. Ta ny marenmyn mooar as doo caghlaa yn ennym reiltagh shoh. Dy ghra myr shen, y raa moddey mooar doo, she ennymockle t'ayn ec y vun, cha nee marennym myr mooar ny doo. Ayns yn aght cheddin, ayns yn ennymockle covestit lioar-hasht, she'n bun tasht reiltagh y raa, as lioar caghlaa y keeall echey. Dy ghra myr shen, ta lioar-hasht cowraghey sorçh dy hasht, cha nel sorçh dy lioar (veagh tasht-lioar red lane anchasley rish lioar-hasht). Ayns kuse dy hengaghyn, myr sampleyr Baarle, foddee oo cur enney er reiltagh focklyn covestit er coontey yn oardagh oc; ayns y Ghaelg ta'n ghaa oardagh ry-akin. Myr sampleyr, lioar-hasht (tasht jeh lioaryn), agh tasht-fockle (tasht jeh focklyn).
Kiare troyn scanshoil y reiltagh[1]:
- ta keeall y raa ec y reiltagh, as eshyn soiaghey keim y clane raa:
- ta blaaghyn feer vooarey 'mychione' blaaghyn; myr shen, she abbyrt ennymocklagh t'ayn
- ta reiltagh marennymagh ec feer vane; myr shen, she raa marennymocklagh t'ayn
- foddee oo cur y reiltagh ayns ynnyd y clane raa, agh cha nod oo cur fockle erbee elley jeh'n raa ayns ynnyd jeh as freayll y keeall cheddin ec y raa.
- foddee shin gra by vie lesh Gorree blaaghyn feer vooarey ny by vie lesh Gorree blaaghyn
- cha nod oo gra *by vie lesh Gorree feer
- foddee shin gra goll stiagh 'sy sthie ny goll stiagh
- foddee shin gra by vie lesh Gorree blaaghyn feer vooarey ny by vie lesh Gorree blaaghyn
- dy cadjin, ta'n reiltagh yn un nhee eginagh 'sy raa. Ny keayrtyn, myr sampleyr ec breearyn aistragh, cha nod oo faagail magh biallee er lheh noadyr. T'ad reih biallagh eginagh.
- cha nod oo gra *ta mee cummal ayns, agh t'eh ort gra ta mee cummal ayns Doolish, ga dy nee raa roie-ocklagh t'ayn as ayns reiltagh y raa.
- myr shen, kiarroo tro reiltee, shen dy nod ad reih biallagh eginagh
Imraaghyn
reagh- ↑ Tallerman, Maggie (2005). Understanding syntax, 2oo (Baarle), Hodder Arnold. ISBN 9780340810323.