Çhengoaylleeaght smooinaghtagh

Çhengoaylleeaght
Çhengoaylleeaght heiltynagh
Sheeanaghtys
Sheeanchoryssaghtys
Jalloo-oaylleeaght
Co-ordrail
Fockloaylleeaght
Semantaght
Semantaght focklagh
Semantaght staydraaoil
Semantaght hroggalagh
Keaylloaylleeaght
Çhengoaylleeaght eamagh
Cosney stiagh glare
Shicklaahengoaylleeaght
Sheshengoaylleeaght
Kynneyhengoaylleeaght
Çhengoaylleeaght antrapoaylleeagh
Çhengoaylleeaght ghientynagh
Çhengoaylleeaght whaiyllagh
Çhengoaylleeaght smooinaghtagh
Çhengoaylleeaght cho-earrooagh
Çhengoaylleeaght hoilshee
Çhengoaylleeaght henndeeagh
Bun-ocklaght
Sarey çhengoaylleeagh
Çhengoaylleeaght chirp
Çhengoaylleeaght hoylee
Shennaghys çhengoaylleeaght
Rolley çhengoayllee
Feyshtyn gyn freggyrt

Ayns çhengoaylleeaght as smooinaght-oaylleeaght, she magher çhengoaylleeaght çhengoaylleeaght smooinaghtagh, as t’eh jannoo studeyrys er “croo, ynsee as ymmyd” ghlare bentyn rish smooinaght deiney. Ta’n magher shoh soit er tree binn scanshoil. Hoshiaght, t’eh jiooldey dy vel “jargaght glare seyr” ec yn inçhyn. ‘Sy nah ynnyd, t’eh toiggal grammeydys trooid “jannoo eie” – gra dy vel sleih croo eie neuloaghtagh jeh keeall y ‘ockle. As y trass, t’ad gra dy vel fys er glare çheet magh ass ymmyd.[1]

Ta çhengoayllee smooinaghtagh jiooldey dy vel co-olt erbee son cosney stiagh glare as eshyn seyr as gyn cosoylaght. Shen soiaghey noi ry hoi obbyr grammeydys gientynagh. Cha nhegin dy vel ad ooilley jiooldey dy vel rheynn coruggyragh ec jargaght glare deiney; agh t’ad jiooldey dy vel eh scart rish y chooid elley jeh smooinaght. Myr shen, t’ad gra dy vel fys er phenomenonyn ghlare – m.s. myn-heeanyn, myn-ocklyn as co-ordrail – croghey er eieyn neuloaghtagh ec y vun. Chammah’s shen, t’ad gra nagh vel tashtey as goaill erash fys er glare neuchasley er lheh rish tashtey as goaill erash fys elley; as dy vel ymmyd ghlare son toiggal jannoo ymmyd jeh ny jargaghtyn smooinaghtagh cheddin as t’ou uss jannoo ymmyd jeu son obbyr elley.

Faagail y tradishoon semantaght ta croghey er firriney, ta çhengoayllee smooinaghtagh toiggal keeall trooid eieyn, ayns ynnyd jeh tuarastylyn jeh’n teihll.

Ec y jerrey, ta çhengoayllee smooinaghtagh gra dy vel co-chummaght eddyr glare as smooinaght, as dy vel y ghaa jeenysit ayns keeayl chionnit as çhymbyllaght ny ymmydeyryn.

Imraaghyn

reagh
  1. Croft, William and D. Alan Cruse (2004). Cognitive Linguistics. Cambridge: Cambridge University Press, 1.