Yn Çheckoslovack

shenn çheer 'syn Oarpey Veanagh (1918-1992)

Y Çheckoslovack[1] (Sheckish as Slovackish: Československo, Česko-Slovensko)[2] she steat thallooinit 'syn Oarpey Veanagh[3] va crooit ayns 1918 tra ren eh fogrey magh seyrsnys voish yn Austeyr-Ungaar. Ayns 1938, lurg Conaant München, haink y Sudetenland dy ve goit stiagh 'sy Ghermaan Natseeagh, choud's chaill y çheer thallooyn elley da'n Ungaar as da'n Pholynn (y Rutheen Charpathagh da'n Ungaar as Zaolzie da'n Pholynn). Eddyr 1939 as 1945, haink jerrey lesh y steat, tra ren y Clovack fogrey magh e seyrsnys as haink ny thallooyn elley 'sy niar dy ve goit stiagh 'syn Ungaar, choud's va'n Coadanys Germaanagh Bohemia as Moravia fogrit magh ayns Thallooyn ny Sheckee. Ayns 1939, lurg brishey magh y Nah Chaggey Dowanagh, chur aa-eaghtyrane y Çheckoslovack Edvard Beneš reiltys er eebyrt er bun as hirr eh enney voish ny Cochaarjyn.

Y Çheckoslovack
Československo[a]

1918–1992
 

Brattagh Armys
Brattagh Armys
Jarroo-raa
'Pravda vítězí / Pravda víťazí'
(Sheckish / Slovackish, 1918–1990)
'Veritas vincit' (Ladjyn, 1990–1992)
'Ta'n firrinys goaill niart'
Arrane ashoonagh
Kde domov můj? / Nad Tatrou sa blýska
"C'raad ta my valley?" / "Tendreil harrish Sleityn Tatra"
Soiaghey y Çheckoslovack
Soiaghey y Çheckoslovack
Preeu-valley Praag
Çhengaghyn Sheckoslovackish, lurg 1948 Sheckish · Slovackish
Çhengaghyn ennit:
Reiltys Y Chied Phobblaght
(1918–38)
Y Nah Phobblaght
(1938–39)
Y Trass Pobblaght
(1945–48)
Y Phobblaght Hoshiallagh
(1948–89)
Y Phobblaght Chonastit
(1990–92)

Eaghtyrane
 - 1918–1935 Tomáš G. Masaryk (y chied)
 - 1989–1992 Václav Havel (jerrinagh)
Quaiyl Y Çhionnal Ashoonagh (1948–1969)
Y Çhionnal Chonastagh (1969–1992)
Shennaghys
 - Fogrey 28 J. Fouyir 1918
 - Skeaylley 14 Mayrnt 1939
 - Currit er ash 10 Boaldyn 1945
 - Skeaylley 1 Jerrey Geuree 1993
Eaghtyr
 - 1938 140,800 km² (54,363 mi ker)
Earroo yn phobble
 - 1938 ool. 14,800,000 
     Glooaght 105.1 /km²  (272.2 /mi ker)
Argid Koruna Sheckoslovackagh

Lurg y Nah Chaggey Dowanagh, va'n Çheckoslovack aa-vunnit lesh joaraghyn cheddin as v'ayn roish 1938, faagail magh y Rutheen Charpatagh haink dy ve goit stiagh ayns PHH yn Ookraan (pobblaght çheusthie jeh'n Unnaneys Soveidjagh). Ghow yn Partee Cummynagh greim er y phooar ayns eaght ayns 1948. Eddyr 1948 as 1989, va'n Çheckoslovack coontit stiagh 'sy Vloc Hiar lesh tarmaynys plannit. Ren e olteynys ayns Comecon voish 1949 as e staydys coadee ayns Co-unnaneys Warsaw voish 1955 formoilaghey e staydys tarmaynagh echey. Haghyr tammylt beg jeh libraalaghey politickagh ayns 1968, Arragh Phraag, chur yn Unnaneys Soveidjagh fo chosh dy dewil lesh cooney voish çheeraghyn elley Cho-unnaneys Warsaw tra ren ad ruegey yn Çheckoslovack. Ayns 1989, tra va reiltyssyn Marksagh–Leninagh as y cummynys tuittym er feie'n Oarpey Veanagh as Hiar, ren ny Sheckoslovackee ceau magh nyn reiltys car y Vun-chaghlaa Velvad, ghow toshiaght er 17 Sauin 1989 as ghow jerrey 11 laa ny s'anmey er 28 Sauin tra dirree dagh fer jeh ny toshee Chummynagh as y partee Cummynagh hene ass. Er 31 Nollick 1992, scarr y Çheckoslovack dy sheeoil magh 'sy daa steat seyr er lheh y Phobblaght Çheck as y Clovack.[4]

Noteyn reagh

  1. Ayns çhengaghyn ennit elley yn Çheckoslovack:

Imraaghyn reagh

  1. "THE COVENANT OF THE LEAGUE OF NATIONS". Er ny hashtey veih’n lhieggan bunneydagh er 20 Boaldyn 2011. Feddynit magh er 12 April 2011.
  2. "Ján Kačala: Máme nový názov federatívnej republiky (Ennym Noa yn Phobblaght Chonastagh), Ayns: Kultúra Slova (clou oikoil Academee Oaylleeaghtyn y Clovack, Undinys Çhengoaylleeaght Ludovít Štúr) 6/1990 dg. 192–197" (PDF). Er ny hashtey (PDF) veih’n lhieggan bunneydagh er 19 Luanistyn 2011. Feddynit magh er 5 Averil 2010.
  3. "Milestones: 1961–1968 – Office of the Historian". history.state.gov. Feddynit magh er 27 Jerrey Geuree 2021.
  4. Rozdělení Československa, Vladimír Srb, Tomáš Veselý ISBN10809685335x