Votish
Ta Votish (Votish: vađđaa ceeli ny maa ceeli, screeuit myr vaďďa tšeeli, maatšeeli chammah) ny çhengey ghooghyssagh ny Votee, clein beg t'ayns Ingria ny Roosh. T'ee ny çhengey mooinjerey da'n Estoinish as t'ee ny çhengey Finn-Baltagh.Cha nel ee loayrit agh ayns Krakolye as Luzhitsy, daa valley beggey ayns ard Kingisepp. T'ee begnagh marroo. 'Sy vlein 1989 va 62 loayreyder ayn, y fer saa ruggit 'sy vlein 1938. Er 24 Nollick 2005, screeu yn earishlioar The Economist nagh row agh 20 loayreyderyn faagit.[1]
| Votish | ||
|---|---|---|
| vađđaa ceeli, maa ceeli | ||
| Goll er loayrt ayns | Yn Roosh | |
| Earroo loayreyderyn | 20 (ny ny sloo) | |
| Kynney çhengey | Ooralagh
| |
| Staydys oikoil | ||
| Çhengey oikoil ayns | gyn stayd oikoil | |
| Fo stiurey ec | gyn stiureyder oikoil | |
| Coadyn çhengey | ||
| ISO 639-1 | gyn coad | |
| ISO 639-2 | vot | |
| ISO 639-3 | vot | |
| Nodyn: Foddee vel cowraghyn sheeanagh ASE ayns Unicode er yn duillag shoh. | ||
Sheeanchoryssaghtys as sheeanaghtys
reaghBreeocklyn
reaghTa 10 breeocklyn 'sy Votish as ad taishbynit 'sy chaart shoh heese. Ansherbee, t'eh er credjal dy vel y sheean Votagh /e̮/ ny syrdjey na'n õ Estoinagh, agh ta ny breeocklyn elley gollrish y lhieggan Estoinagh.
| (IPA) (AFO) |
Toshee | Meanagh | Cooyl |
|---|---|---|---|
| Ard | i y i ü |
ɨ i̮ |
u u |
| Mean-ard | e ø e ö |
ɤ e̮ |
o o |
| Injil | æ ä |
ɑ a |
Foddee er ny breeocklyn dy ve giare ny foddey, agh ayns abbyrtyn my hiar va ny breeocklyn foddey meanagh daaghooaghit dys /ie uo üö/. T'eh shen, ta tee (raad) focklit magh myr tie. Ta çhaglym mooar daaghooaghtyn ayns y Votish.
Ta coardailys breeocklagh cosoylagh liorish yn 'Innlynnish, t'eh shen, ayns y chooid smoo jeh focklyn foddee dy vel breeocklyn toshee ny breeocklyn cooyl ayns un 'ockle (ta /i e/ neuchommeeagh). Ansherbee, ta cubbyl dy lhimmaghyn ayn lesh aghtylys /o ö/. Cha nel coardailys ayns cooid meeryn yerree (myr ta taghyrt /ö/ ayns shillabyn neu-hoshee ny eiyrtys focklyn eeasaght veih Finnlynnish ny Ingrish), as er yn aght cosoylagh cha nel focklyn arrish-ockleeagh ny focklyn eeasaght currit fo smaght ny leighyn coardailys breeocklagh.
Corocklyn
reagh| meillagh | meill-eeacklagh | feeacklagh | cleaoil | coghooysagh | sluggidagh | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| bleaystagh | p, b | t, d | k, g | |||
| affricaid | ʦ | ʧ | ||||
| stroanney | m | n | ŋ | |||
| rowlal | r | |||||
| screebagh | f, v | s, z | ʃ, ʒ, ʝ | x | h | |
| lhiattagh | l | ʎ |
Foddee er y chooid smoo jeh corocklyn Votagh dy ve nyn gubbylee. Myrgeddin, ta corys keimaghey corocklagh ayns y Votish. Ta daa anchaslys eddyr Votish as ny çhengaghyn Finn-Baltagh elley, Finnlynnish as Estoinish - ayns Votish ta ny sheeanyn /j/ as /v/ nyn screebee, agh ayns Finnlynnish as Estoinish t'ad nyn gorocklyn faggysaght.
Foddee er ny stadyn gooagh Votagh (AFO) /b d g/ fockley magh rere jee-ghoo dys [B D G], c'raad dy vel ad cosoylagh liorish ny stadyn lenis neu-ghooagh Estoinagh.
Grammeydys
reaghTa Votish ny çhengey gleiynaghit cosoylagh liorish ny çhengaghyn Finn-Baltagh elley. Rere aachassaghey er ennymocklyn, ta daa earroo (unnaneagh as ylrey), as 16 caseyn: ennymagh, gienneydagh, cassidagh (anchasley rish far-enmyn), rheynnagh, illatagh, inessagh, elativagh, allativagh, adessagh, ablatagh, translatagh, cosoylagh, exessagh, abessagh, coheshaghtagh, terminagh.
Rere breearyn, ta shey emshiryn 'sy Votish, as daa jeu dy bunneydagh: yn emshir laaragh as yn emshir neuslanjeant. Ta ny h-emshiryn elley covestit: yn emshir laaragh slanjeant, yn emshir chaie slanjeant, yn emshir ry-heet as yn emshir ry-heet slanjeant. Ta tree modyn (kianglagh, oardreilagh as cummyssagh) as daa "ghoo" (bio as fuillaghtagh).
Imraaghyn
reagh- ↑ ~~~~Screeudeyr fwirran (24 Nollick 2005 - 6 Jerrey Geuree 2006). "The dying fish swims in water", The Economist, dgn. 73-74.
Lhaih neesht
reagh- Ariste, Paul (1968). A Grammar of the Votic Language. Bloomington: Indiana University. ISBN 978-0877-50024-7.