Langues d'Oïl

Ta Langues d'oïl ny enmys çhengoaylleeagh ny shendeeagh ta currit er ny çhengaghyn Goalagh-Romanagh as ad çheet magh as thallooyn twoaie Ghoal Raueagh, as ee jannoo y Rank hwoaie, ayrn ny Belg, as Ellanyn Vooir Eeaght. Jiu, ansherbee, ta'n Rangish Chadjinit (ee hene ny çhengey oïl myrgeddin) currit stiagh ayns nyn ynnyd myr çhengey oikoil as ard-chionyssagh ayns ny thallooyn shen, faagail Ellanyn Vooir Eeaght magh, raad dy vel Baarle ny preeu-hengey.

Ta rheam çheeroaylleeagh ny çhengaghyn Oïl (faagail Frangish magh) ry-akin ayns daahyn eayney as buighey 'sy chaslys çheerey shoh

Rolley abbyrtyn Oïl as çhengaghyn Oïl

Son ny smoo fys jeeagh-shiu er: Rolley çhengaghyn Oïl

Ta çhengoayllee noa-emshyragh rheynn ny çhengaghyn Romanagh ta loayrit 'sy Rank (y Rank vean-eashagh er lheh) ayns tree fo-phossanyn çheeroaylleeagh: t'ad Langue d'oïl as Langue d'oc y daa fo-phossan smoo; ta'n treeoo possan, Franco-Provençal, tastit myr çhengey hradishoonagh eddyr y daa phossan elley.

Ta ny çhengaghyn Oïl 'sy rheam veih'n Velg harrish twoaie as mean ny Frank as Ellanyn Vooir Eeaght jannoo sheeynag abbyrtagh. Ta'n rolley gow ayndaghey shendeeagh stiagh 'syn earroo:

• Çhengaghyn Oïl meanagh
  • Francien ny Parisien (cf. heose)
    • Frangish
      • Frangish Québec
        • Joual
      • Acadish
        • Frangish Chajun
    • Orléanais

• Çhengaghyn Oïl twoaie
  • Walloonish
  • Picardish
  • Champenois

• Çhengaghyn Oïl shiar
  • Burgoonish
  • Franc-Comtois
  • Lorrainish

• Çhengaghyn Oïl sheear
  • Normanish as çhengaghyn ta geddyn assjee
    • Anglo-Normanish (marroo)
    • Auregnais (marroo, loayrit ayns Alderney)
    • Cotentinais
    • Dgèrnésiais (loayrit ayns Guernsey)
    • Jèrriais (loayrit ayns Jersee)
      • Sercquiais (loayrit ayns Sark)
  • Gallo (loayrit 'sy Vritaan Hiar)
  • Poitevin as Saintongeais (loayrit ayns Poitou, Saintonge as Angoumois)
    • Maraichin (abbyrt heear-hwoaie jeh'n Poitevin-Saintongeais ta loayrit ayns Vendée Hwoaie, Liger-Atlantel Yiass)