Ta toshiagh reiltys, ny leeideilagh reiltys, çheet er yn oikagh, ny yn nah oikagh, s'yrjey 'sy vanglane kiannoortagh jeh steat kionedeeagh, steat conastit, ny jeh coloin hene-reiltagh, ard hene-reiltagh, ny jeh reiltys elley as dy mennick ta'n toshiagh reill harrish coonseil hirveishee, possan dy hirveishee, ny scrudeyryn ta stiurey rheynnyn kiannoortagh. 'Sy diploamys, cha nee unnane "toshiagh reiltys" as "toshiagh steat"[1][2][3] agh, ayns çheeraghyn ennagh, ayns ny Steatyn Unnaneysit myr sampleyr, ta'n daa oik mestit ry-cheilley ayns un dooinney.

Ta ughtarys toshiagh reiltys, lheid as eaghtyrane, shansyleyr, ny ard-vinishter, as y mooinjerys eddyr yn oik shen as undinyssyn steat elley, lheid as y mooinjerys t'ayn eddyr y toshiagh steat as y çhionnal slattyssagh, anchasley dy mooar eddyr steatyn kionedeeagh, as y mooinjerys shen bunnit er corys reiltys er lheh t'er ny ve reiht, cosnit, ny lhiassit harrish ny bleeantyn.

'Sy chooid smoo jeh coryssyn parlamaidagh, goaill stiagh reeriaghtyn bunraghtoil, ta'n toshiagh steat ny leeideilagh politickagh de facto er y reiltys, as t'eh freggyrt rish un hamyr jeh'n çhionnal slattyssagh er y chooid sloo. Ga dy vel mooinjerys freggyrtys formoil ayn rish toshiagh y steat, ta'n fer jerrinagh gobbraghey dy mennick myr jalloo toshee as keayrtyn t'eh goaill currym yn ard-shecter er hene ayns cooishyn er lheh, lheid as tra t'eh geddyn coyrle vunraghtoil voish toshiagh y reiltys ny fo currymyn ennagh jeh'n vunraght.[4]

Ayns pobblaghtyn eaghtyraneagh ny ayns monarkaghtyn absaloidagh, s'mennick ta'n toshiagh reiltys ny hoshiagh steat chammah.[5] S'mooar yn anchaslys t'ayn 'sy vooinjerys eddyr y leeideilagh shen as y reiltys, voish scarrey ny pooaraghyn dys slane-reiltys, rere bunraght (ny bun-leighyn elley) y steat shen.

Imraaghyn reagh

  1. "HEADS OF STATE, HEADS OF GOVERNMENT, MINISTERS FOR FOREIGN AFFAIRS" (PDF). Shirveish Fo-chonaant as Kianglee, ny h-Ashoonyn Unnaneysit. 19 Jerrey Fouyir 2012. Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh (PDF) er 27 Mean Fouyir 2012. Feddynit magh er 29 Jerrey Souree 2013.
  2. "Vienna Convention on the Law of Treaties 1969" (PDF). Commishoon y Leigh Eddyr-ashoonagh, ny h-Ashoonyn Unnaneysit. Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh (PDF) er 17 Jerrey Fouyir 2013. Feddynit magh er 29 Jerrey Souree 2013.
  3. "Convention on the Prevention and Punishment of Crimes against Internationally Protected Persons, including Diplomatic Agents 1973" (PDF). Commishoon y Leigh Eddyr-ashoonagh, ny h-Ashoonyn Unnaneysit. Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh (PDF) er 1 Sauin 2018. Feddynit magh er 29 Jerrey Souree 2013. {{cite web}}: Check date values in: |archivedate= (cooney)
  4. "Head Of State Vs. Head Of Government: A Guide". The Freeman Online. 26 Jerrey Geuree 2020. Er ny hashtey veih’n lhieggan bunneydagh er 13 Jerrey Geuree 2022. Feddynit magh er 2022-02-28.
  5. "head of state | Britannica". www.britannica.com (ayns English). Er ny hashtey veih’n lhieggan bunneydagh er 21 Mean Fouyir 2022. Feddynit magh er 2022-09-21.