Isaac Newton
She fishigagh, maddaghteyr, rollageyder, fallsoonagh najoor, far-chemmigagh as jeeoilagh Sostynagh va'n Reejerey Isaac Newton (4 Jerrey Geuree 1643 – 31 Mayrnt 1727 [SA: 25 Nollick 1642 – 20 Mayrnt 1727]). Ta enney share er kyndagh rish yn obbyr ren eh er leighyn gleashaght, reayrt-oaylleeaght, ym-hayrn, as calcalys. Ayns 1687, hoilshee eh magh lioar va enmyssit Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica (Ladjyn son "Prinsabylyn Maddaghtoil jeh Fallsoonys y Najoor"; enmyssit Principia dy mennick chammah) raad chur eh magh e heiltynys er yn ym-hayrn cadjin as er tree leighyn y ghleashaght.[1]
Hrogg Newton y chied odreayrtan aahoilshagh ayns 1668. Chammah's shen, lhiassee eh sheiltynys y tollysh va bunnit er y vaght raad ta prismey jeechummey yn soilshey bane stiagh ayns daaghyn y ghoal twoaie. Ta lhiassaghey y chalcalys rheynnit magh eddyr eshyn as Gottfried Leibniz chammah.
Ren smooinaghtyn Newton er y toilshey, y ghleashaght, as yn ym-hayrn kioneys er yn ishig harrish y chied tree eashyn elley derrey dy row ad lhiassit liorish sheiltynys y chonastaght liorish Albert Einstein.
Va Newton jeant ny reejerey ayns 1705 liorish y Venrein Onnee as cheau eh ny tree eashyn jerrinagh echey ayns Lunnin raad v'eh ny Wardoon (1696–1699) as ny Vainshtyr (1699–1727) er y Thie Cooinnee Reeoil, chammah as eaghtyrane er y Çheshaght Reeoil (1703–1727).
Imraaghyn reagh
- ↑ Gay, Peter (1966). "The practical philosophers", Age of Enlightenment. Time-Life Books, dg. 12, 18.
Kianglaghyn magh reagh
- Shalee bun-earrooagh Enlightening Science: Teksyn e phabyryn, "Cadjinaghyn" as podchreelaghyn ec y Newton Project