Far-inçhynaght

(Aa-enmyssit ass Far-inchynaght)

Ta far-inçhynaght (ny AI, voish Artificial intelligence y Vaarle) çheet er jargaght jeshaghtyn dy yannoo kiartagyn ta kianglt rish yn inçhynaght gheiney dy cliaghtagh, lheid as yn ynsaghey as feaysley feyshtyn. Ta applicaidyn far-inçhynagh goaill stiagh jeshaghtyn ronsaghey moggyl (m.s., Google Search), coryssyn moylleyder (ta ymmydit ec YouTube, Amazon, as Netflix), toiggal glare gheiney (lheid as Siri as Alexa), gleashtanyn hene-obbragh (m.s., Waymo), greieyn gientynagh ny co-earrooagh (ChatGPT as ellyn ar-inçhynagh), as co-streeu ec y cheim s'yrjey ayns gammanyn strateyshagh (lheid as feeal as Go).

Va'n ar-inçhynaght bunnit myr keird acadoil ayns 1956. Hie yn cheird trooid çhymshalyn jerkallagh as, lurg shen, contaart as coayl argid. Ansherbee, lurg 2012 tra ren yn ynsagh dowin goll shaghey dagh çhaghnys far-inçhynagh elley v'ayn rieau, haghyr bishaghey mooar ayns cooney argid as anaase 'syn ar-inçhynaght.

Ta fo-cheirdyn y ronsaghey far-inçhynagh jeerit er deanyn er lheh as ymmyd greienyn er lheh. Ta deanyn tradishoonagh y ronsaghey far-inçhynagh goaill stiagh resooonaght, tuarastyl tushtey, plannal, ynsagh, obbraghey glare najooragh, tastid, as cooney da'n robotaght. Ta'n inçhynaght chadjin (jargaght feysht heaymagh y reaghey ny y eaysley) coontit mastey deanyn foddey-emshiragh y cheird. Son dy eaysley ny feyshtyn shen, ta ronseyderyn far-inçhynagh er ny yeshaghey as vestey stiagh reayn lheead jeh çhaghnyssyn, goaill stiagh lhiassaghey ronsee as maddaghtoil, resoon formoil, far-voggylyn neayragh, as aghtyn ta bunnit er staydraa, cosoylaght, as tarmaynys. Ta'n ar-inçhynaght tayrn er y çhicklaage, y çhengoaylleeaght, y fallsoonys, oaylleeaght y neayrchorys as er ram keirdyn as magheryn elley.

Kianglaghyn magh reagh

  • Artificial Intelligence. Cowag BBC Radio 4 marish John Agar, Alison Adam & Igor Aleksander (In Our Time, 8 Nollick 2005).