Celtibeirish

çhengey Cheltiagh varroo va loayrit 'sy Spaainey

Y Cheltibeirish, she çhengey Cheltiagh va goll er loayrt ec ny Celtibeiree er Lieh-innys ny h-Ibeir eddyr ushtaghyn eaghtyragh ny h-awinyn Duero, Tajo, Júcar as Turia as Ebro. Ta feanish ayn jeh'n çhengey ayns begnagh 200 screeunyn veih'n chied as y nah eash RC. Ta'n chooid smoo jeu screeuit sheese 'syn abbyrlhit Celtibeiragh, agh ta fir ayn 'syn abbyrlhit Romanagh chammah. Ta ny screeunyn by lhiurey ry-gheddyn er tabladyn Botorrita, tabladyn ooha veih Botorrita faggys da Zaragoza veih'n chied eash RC. T'ad enmyssit Botorrita I, III as IV (ta Botorrita II 'sy Ladjyn).

Celtibeirish
Goll er loayrt ayns Lieh-innys ny h-Ibeir
Baase çhengey 1-d eash RC
Kynney çhengey Ind-Oarpagh
Coadyn çhengey
ISO 639-1 gyn coad
ISO 639-2 cel
ISO 639-3 xce
     Rheamys y Cheltibeirish mastey ny çhengaghyn Shenn-Spaainagh

Arragheeyn veih'n Phroto-Ind-Oarpish reagh

  • coayl ennalaghey coraagh y Phroto-Ind-Oarpish (PIO), m.s. PIO *bʰr̥ǵʰ- "ard" gys y Cheltiagh *brig- myr ta ry-akin 'syn elmint boayl-ennymagh Celtibeiragh as Goalagh -brigā
  • coayl *p y PIO, m.s. ro- (Celtibeirish, Shenn Yernish as Shenn Vritaanish) vs. pro- y Ladjyn as pra- y Sanskrit
  • arraghey *HR̥C y PIO gys y Cheltiagh aRC (raad ta H shassoo son aahjiooghagh ennagh, ta shassoo son aavuilltagh shillabagh, as ta C shassoo son corockle), m.s. arKa(n)to- y Cheltibeirish, arkato- y Lepontish, argat y Çhenn Yernish, argant y Çhenn Vretnish "argid" vs. argentum y Ladjyn, rajata y Sanskrit
  • arraghey *ē y PIO (as *eh) gys y Cheltiagh *ī, m.s. *h3rēg'-s y PIO "ree, reireyder" vs. -reiKis y Cheltibeirish, -rix y Ghoalish, RIX y Vritish, as ri "ree" y Çhenn Yernish, y Çhenn Vretnish as y Çhenn Vritaanish
  • arraghey *ō y PIO (as *oH as *eh) gys y Cheltiagh *ū ayns shillabyn jerree as *ā ayns shillabyn neu-yerree, m.s. *dh3-tōd y PIO gys TaTuz y Cheltibeirish, "lhisagh eh cur, lhisagh eh toyr".

Teksyn sampleyragh reagh

A.1. tirikantam : berkunetakam : tokoitoskue : sarnikio (:) kue : sua : kombalkez : nelitom
A.2. nekue [: to : u]ertaunei : litom : nekue : taunei : litom : nekue : masnai : tizaunei : litom : soz : auku
A.3. aresta[lo] : tamai : uta : oskues : stena : uerzoniti : silabur : sleitom : konskilitom : kabizeti
A.4. kantom [:] sankilistara : otanaum : tokoitei : eni : uta : oskuez : boustomue : koruinomue
A.5. makasiamue : ailamue : ambitiseti : kamanom : usabituz : ozas : sues : sailo : kusta : bizetuz : iom
A.6. asekati : [a]mbitinkounei : stena : es : uertai : entara : tiris : matus : tinbituz : neito : tirikantam
A.7. eni : oisatuz : iomui : listas : titas : zizonti : somui : iom : arznas : bionti : iom : kustaikos
A.8. arznas : kuati : ias : ozias : uertatosue : temeiue : robiseti : saum : tekametinas : tatuz : somei
A.9. enitouzei : iste : ankios : iste : esankios : uze : areitena : sarnikiei : akainakubos
A.10. nebintor : tokoitei : ios : uramtiomue : auzeti : aratimue : tekametam : tatuz : iom : tokoitoskue
A.11. sarnikiokue : aiuizas : kombalkores : aleites : iste : ires : ruzimuz : abulu : ubokum
(Aa-lettraghey Jordán 2004)
  • Mooar-screeunyn Peñalba de Villastar (Teruel).
ENIOROSEI
VTA TIGINO TIATVNEI
TRECAIAS TO LVGVEI
ARAIANOM COMEIMV
ENIOROSEI EQVEISVIQVE
OCRIS OLOCAS TOGIAS SISTAT LVGVEI TIASO
TOGIAS
(Aa-lettraghey: Meid 1994)