|
|lingua=50-AAA-aj
}}
TaShe '''Gaelg''' ny '''Gailck''' (goll er fockley magh myrgraït: {{ASE|/gɪlg/}}) ny [[Çhengaghyn Gaelgagh|çhengey GhaelgaghGhaelagh]] ta goll er loayrt ayns [[Mannin|Vannin]]. SheHaink sluighty Ghaelg woish yn [[Shenn Yernish|Çhenn-Yernish]] ee, cosoylaghas ert'ee lhehcosoylagh rish ny shenn [[abbyrt]]yn [[Yernish Ullee]]as ShiarGaelg asny [[Galliooish]]h-Albey.
Ayns 1974, hooar yn çhenn loayrtagh dooghyssagh s'jerree, [[Ned Maddrell]], baase, agh ny laaghyn t'ayn jiu ta loayrtee dooghyssagh noa ayn. Myr sampleyr, ta ymmoddee paitçhyn ec y [[Bunscoill Ghaelgagh|Vunscoill Ghaelgagh]], raad she yn Ghaelg yn çhengey t'ad gynagh ayn.
Hooar [[Ned Maddrell]] baase ayns 1974, as eshyn ny Ghaelgeyr s'jerree v'ayn, agh dy jeinagh t'ad jannoo eab dy [[aavioghey ny Gaelgey|aavioghey y çhengey]]. She çhengey ynsee ish eck [[Bunscoill Ghaelgagh]], ny bunscoill ayns [[Balley Keeill Eoin]].<ref>[http://www.sch.im/bunscoill/bga.htm Bunscoill Ghaelgagh]. Feddynit erash er 2008-09-24.</ref>
== Shennaghys ==
=== Shennaghys leah ===
Ghow Gaelg toshiaght scarrey rishvoish [[Yernish Veanagh]] traa ennagh eddyr yn [[10oo eash|10oo-]] as yn [[17oo eash|17oo-eash]]. Eer ayns yn [[18oo eash|18oo-eash]], va’n Ghaelg nyyn çhengey vios'moo asloayrit ee ec cagh ‘syn Ellan,ayns faggysMannin. Agh ayns 1765 hie çhiarnys yn Ellan er creck dadys [[Crooin Hostyn]] liorishtrooid yn [[Isle of Man Purchase Act]], er son £70,000. Ren caghlaaghyn politickagh as sheshoil cur er sleih gynsagheygynsagh y [[Baarle|Vaarle]]. RishTra haink yn [[19oo eash|19oo-eash]] ren yva'n çhengey leodagheygoll er loayrt ec ny sloo sleih, as [[Baarle]]haink çheety aynsVaarle stiagh myr yn ynnydçhengey ecksmoo ayns Mannin. Ayns 1848, screeuren J.G. Cumming screeu: ''cha nel monney sleih (veg jeh ny aegid, foddee) gyn Baarle erbee'' as ayns 1874, er lesh [[Henry Jenner]] vady row mysh 30% yjeh'n sleih cliaghtit rish loayrt Gaelg (12,340 aynsass 41,084). Rere kione-earroo oikoil, ayns 1901, dooyrt 9.1% jeh'n phobble dy row Gaelg oc, agh ec y traa cheddin, cha row monney jeu ny sloo na 50 bleeaney d’eash; ayns 1921 v'ehshe 1.1% va'n earroo.
<ref>Fourth International Conference on Minority Languages, Vol. II, Gorter et al, 1990, dg. 59-60.</ref>
Fakin dy row keimeeaght imlee er jeet er yn çhengey, as shen kyndagh rish cooishyn er lheh myr [[Saasilaght]] ayns ayrn<ref>http://www.isle-of-man.com/manxnotebook/mannin/v9p511.htm</ref>, cha row beoynoyr ec sleih aasit Gaelg ydy ynsaghey Gaelg da ny paitçhynnyn ocbaitçhyn; er lhieu, changh beagh ymmyd erbee ec Gaelg cosoylit rish Baarle.
=== Baase as aavioghey ===
|
