Kiangley kemmigagh: Difference between revisions
Content deleted Content added
Grammeydys - William Ramsay |
|||
Linney 4:
Ta ny [[gas]]syn ooasle ayns possan 0 (ta shin gra possan VIII rish shen neesht) ta ry-gheddyn er y laue yesh jeh [[Taabyl reiltagh ny bunstooghyn|taabyl ny bunstooghyn]]. Ta ooiley ny gassyn ooasle feer neu-ymobbreeagh (ta'n fockle 'argon' çheet veih fockle [[Greagish]] as y cheeall 'litçheragh' echey) - ta ny gassyn ooasle jeant ass un vreneen ny lomarcan.
Hoshiaght, va sleih gra 'ny gassyn taaue' rish ny gassyn ooasle, son dy row ad cho neu-ymobbreeagh. Agh eisht v'eh feddynit magh dy noddagh krypton as xenon ymobbraghey ny keayrtyn. Foddee nagh vel co-vunstoo jeh hailium, jeh neoin ny jeh argon feddynit foast. Er y fa dy vel ny gassyn ooasle cho neu-ymobbreeagh, t'ad ymmydoil. Myr sampleyr, foddee hailium goll er ymmydey dy hauçhey ayns mollagyn aeragh as ayns lhongyn-aer. S'gaueagh mollag aeragh ny lhong-aer ta lheent lesh [[hiddragien]]. 'Sy vlein 1937, y lhong-aer Ghermaanagh ''[[Hindenburg (lhong-aer)|Hindenburg]]'' va lheent lesh hiddragien, ren ee sheidey seose ayns lossanyn erskyn [[New Jersey]]. Va mysh lieh-cheead troailtagh marrooit kyndagh rish shen as, son y chooid smoo, va shen y jerrey jeh ny lhongyn-aer myr saase-arraghey. Bentyn da neoin, ta ymmyd jeant jeh ayns [[cowrey neoin|cowraghyn-soilsheydys]]. Ta fillamad [[tungsten]] ayns bolgan ta lhieent lesh neoin. Tra ta stroo lectragh roie trooid y fillamad, ta'n argon gymobbraghey lesh y tungsten, ta çheet dy ve ny vrasnag vane-çheh (2500°C) ta cur magh ram soilshey. Ta ymmyd jeant jeh krypton as xenon ayns londeyryn niartal ayns [[thie sollysh|thieyn-soilshey]] as [[fotografeeaght]].
|