Nornish: Difference between revisions

Content deleted Content added
++
Linney 13:
By [[Çhengaghyn Germaanagh Hwoaie|hengey Ghermaanagh Hwoaie]] ee yn '''Nornish''' va goll er loayrt ayns [[Shetlynn]] as 'syn [[Yn Orkaid|Orkaid]] magh veih coose hwoaie ny [[Nalbin|h-Albey]], as ayns [[Gallaibh]]. Ayns y 15oo eash va ny h-ellanyn lhiggit veih shellooderys Norlynn gys shellooderys ny h-Albey. Rere shen, ren ny cummaltee caghlaa yn çhengey oc veih'n Nornish gys y [[Baarle Albinagh|Vaarle Albinagh]] ayns ny h-ellanyn as gys y [[Gaelg Albinagh|Ghaelg Albinagh]] er y vooar-heer. Myrane lesh yn [[Faaroish|'aaroish]], yn [[Eeslynnish]] as y [[Norlynnish]] she çhengey Loghlynnagh Heear t'aynjee, as ee scarrit magh veih ny çhengaghyn Loghlynnagh elley ta goail stiagh y [[Danvargish]], y [[Soolynnish|Toolynnish]] as y [[Gutnish|Ghutnish]].
 
== Rang-oardraghey ==
==Teksyn sampleyragh==
Çhengey [[çhengaghyn Ind-Oarpagh|Ind-Oarpagh]] t'ayn 'sy Nornish, as ee coontit mastey ny [[çhengaghyn Germaanagh|çhengaghyn Germaanagh Twoaieagh]]. Gollrish yn [[Faaroish|'aaroish]], yn [[Eeslynnish]] as y [[Norlynnish]], she fer jeh çhengaghyn y phossan Loghlynnagh Sheear t'ayn. Ga dy vel rang-oardraghey shen bunnit er ny caghlaaghyn çhengoaylleeagh v'ayn mastey ny çhengaghyn Germaanagh Twoaieagh ec traa yn scarrey oc, foddee cur sheese y yannoo rang-oardraghey elley: ''Çhengaghyn Loghlynnagh Ellanagh'' as ''Çhengaghyn Loghlynnagh Mooar-heeragh'' as y rang-oardraghey shen bunnit er so-hoiggalys. Rere y chorys shen, ta'n Norlynnish currit 'sy phossan cheddin myr ta'n Danvargish as y Toolynnish. T'eh raait dy row yn Nornish feer chosoylagh rish yn 'aaroish, as ram cosoylaghtyn sheenchoryssaghtagh as grammeydagh ry-gheddyn eddyr yn daa oc. T'eh raait cho mie dy row so-hoiggalys eddyr yn daa hengey.
 
== Shennaghys ==
Cha nel fys shickyr er date baaish y Nornish. Ta ny recortyssyn jerrinagh er ny Nornisheyryn s'jerree çheet magh ass yn 19oo eash. Dy kinjagh, va'n çhengey geddyn baase feeu as 'sy 18oo eash yeianagh. T'eh raait dy nee [[Fughlaigh]] as [[Unst]] buill s'jerree y Nornish, raad dy row deiney foast ry-gheddyn as abbyrtyn aaloayrtagh 'sy Nornish ry-chlashtyn ec deiney as ad gaaloayrt meeryn ass arraneyn çheerey as daaneyn cho yeianagh as 1893. T'eh raait dy nee [[Walter Sutherland]], hooar baase 'sy vlein 1850, ass Skaw ayns Unst y Nornisheyr s'jerree. Er y laue elley, ren ram focklyn y Nornish tannaghtyn er mayrn gys y laa t'ayn jiu ayns buill-enmyn as ayns çhiarrymyn bentyn rish y ghlasseraght, rish beiyn, rish yn emshir, as rish yn eeasteyraght.
 
Va abbyrtyn y Nornish loayrit er mooar-heer ny h-Albey cho mie - ayns [[Gallaibh]] er lheh. Agh hooar ny h-abbyrtyn shen baase foddey ny s'leah na er ny h-ellanyn. S'goan y Nornish screeuit t'ayn, agh ta meeryn, lheid as Padjer y Çhiarn as bannag, ry-gheddyn.
 
==Teksyn sampleyragh==
Shoh [[Padjer y Çhiarn]] 'sy Nornish as cosoylaghtyn rish fir jeh ny çhengaghyn Loghlynnagh elley: [http://www.christusrex.org/www1/pater/index-mn.html#N]
*Nornish ny h-Orkaid: