Fungys: Difference between revisions

Content deleted Content added
m bot scryssit magh ec: ie:Fungi (deleted)
m Termeeaght, replaced: baaghyn → beiyn (6) using AWB
Linney 23:
}}
 
She [[oargane bioag]] [[eukaryota]]gh '''fungys''', as ennym oaylleeagh y [[reeriaght (bea-oaylleeaght)|reeriaght]] oc '''fungi'''. She [[heterotroph]]yn t'ayn, as [[boaylley killag]] [[chitin]]agh oc. Y chooid smoo jeu, ta cummey sniaueyn [[bioag yl-chillagagh|yl-chillagagh]] orroo (ny '''[[hyphae]]'''), as ny sniaueyn shoh jannoo magh [[mycelium]]. Fir elley, t'ad nyn killagyn nyn lomarcan. Dy cadjin, ta fungyssyn geddyn sliught liorish [[spore]]yn, dy keintyssagh ny dy neucheintyssagh. Kuse jeu, cha nod geddyn sliught, as cha nel adsyn sheelraghey agh liorish gientyn losseragh. Ta fungyssyn goaill stiagh [[jiastyn]], [[shalmane]]yn as [[lheeah]]. Ta mooinjerys ny s’faggys eddyr fungi as baaghynbeiyn na eddyr fungi as lossreeyn. Studeyrys er fungyssyn, t’ad cur er [[fliughane-oaylleeaght]].
 
== Mooinjerys ec lossreeyn as baaghynbeiyn ==
 
Va fungyssyn nyn soie ayns possan ny lossreeyn rish traa liauyr, er coontey nyn mea soit. Jiu, ta reeriaght er lheh oc, as liorish ny troyn fyshoaylleeagh as gien-oaylleeagh oc, ta mooinjerys ny s'faggys eddyr oc as baaghynbeiyn na ny t'eddyr oc as lossreeyn. She [[beaghey kemmigagh|heterotrophyn kemmigagh]] t'ayn, dy ghra myr shen, t'ad goaill stoo bea jeh [[co-vreneen orgaanagh|co-vreneenyn orgaanagh]] as t'ad goaill [[bree]] jeh co-vreneenyn 'sy çhymbyllaghy mygeayrt oc. Ta shen cosoylaghey rish [[beaghey sollys|heterotrophyn sollys]], as adsyn goaill bree jeh soilshey. Gollrish baaghynbeiyn, t'ad goaill bee jeh stoo orgaanagh mygeayrt oc; son y chooid smoo, t'ad cur magh [[ensyme]]yn son dy lheie eh, as eisht soo stiagh eh.
 
Myr cosoylaght elley marish baaghynbeiyn, ta'n daa phossan tastey [[carbey-hydraad]] myr [[glycogen]], agh ta lossreeyn ny hastey myr [[stark]]. <ref name="Lomako">{{enmysearishlioar
| screeudeyr =J. Lomako, W.M. Lomako, W.J. Whelan
| ennym = Glycogenin: the primer for mammalian and yeast glycogen synthesis
Linney 39:
}}</ref>
 
Cha nel eh er coontey nyn stayd soit nagh vel fungyssyn coontit myr baaghynbeiyn; shimmey baagh t'ayn nagh vel gleashaghey son y chooid smoo, myr sampleyr [[Porifera|faastguinyn]] ny [[corryl]]. Ta oyryn killagagh foddey ny strimmey na shen. Gollrish lossreeyn, ta [[folmid killag|folmidyn killag]] as [[boalley killag|boallaghyn killag]] ec killagyn 'yngyssyn. <ref name="Alexopoulos">{{enmyslioar
| screeudeyr = C.J. Alexopoulos, C.W. Mims, M. Blackwell
| ennym = Introductory Mycology