She billey dooghyssagh da'n Çhiar Veanagh ee Almon (Prunus dulcis) ny almond ny keayrtyn. Sthie y ghenus Prunus, t'ad cur ee myrane lesh peitshag 'syn 'o-ghenus Amygdalus, ry-eddyrscarrey veih fo-ghenera elley er coontey y bleayst crampit (endocarp) mygeayrt y rass.

Almond

Almond as messyn eck, ayns Majorca, yn Spaainey.


Rang oaylleeagh
Reeriaght: Plantae
Rheynn: Magnoliophyta
Oardagh: Rosales
Kynney: Rosaceae
Genus: Prunus
Fo-ghenus: Amygdalus
Dooie: P. dulcis
Ennym daa-ennymagh
Prunus dulcis
(Mill.) D.A.Webb
Co-cheayllee

Prunus amygdalus Batsch., Amygdalus communis L., Amygdalus dulcis Mill.

Ta mess yn-ee eck. Cha nee feer chro t'ayn, agh droop: ta bleayst vooie echey, as bleayst chreoi sthie as y rass ("cro") aynjee. Ta "bleaystaghey" almon çheet er goaill y vleayst jeh'n rass. T'ad creckey almonyn er nyn mleaystaghey (gyn bleayst) ny gyn (as bleayst orroo foast).

Jalloo-oaylleeaght reagh

She billey beg yn-lhoamey ee almond, eddyr 4-10m er yrjid, as wheesh as 30 kentimeadar er crontessen. Ta slattagyn aegey geayney ec y toshiaght; t'ad gorrym-jiargaghey fo soilshey ny greiney, as t'ad çheet dy ve lheeah 'sy nah vlein. Ta duillagyn 3-5" er lhiurid eck.[1] Ta oirr feeacklagh oc, as cass duillag. Ta blaaghyn baney ny baney-jiargey ec almondyn, 3-5 kentimeadar er lhiurid, as 5 petalyn oc. T'ad cur magh blaaghyn anmagh 'syn arrey, nyn lomarcan ny ayns jeesyn.[2][3]

T'ad gymmyrkey mess erreish da queig bleeantyn. Ta'n mess appee 'sy tourey, mysh 7-8 meeghyn erreish da ny blaaghyn çheet magh.[2][3]

Rere lus-oaylleeaght, cha nee cro t'ayn agh droop mysh 3-6 kentimeadar er lhiurid. Ta coadagh mooie (exocarp) ec Prunus, as shen feillagh ec plumbissyn as shillishyn; ta coadagh mooie almonyn lhiareagh. Ta bleayst 'uyghoil voggylagh ny sthie, as shen yn endocarp. Ta'n rass hene sthie y vleayst, as shen ny t'ad cur "cro" er.

Imraaghyn reagh

  1. Bailey, L.H.; Bailey, E.Z.; the staff of the Liberty Hyde Bailey Hortorium (1976). Hortus third: A concise dictionary of plants cultivated in the United States and Canada. New York: Macmillan.
  2. a b Rushforth, Keith (1999). Collins wildlife trust guide trees: a photographic guide to the trees of Britain and Europe. London: Harper Collins. ISBN 0-00-220013-9.
  3. a b Griffiths, Mark D.; Anthony Julian Huxley (1992). The New Royal Horticultural Society dictionary of gardening. London: Macmillan Press. ISBN 0-333-47494-5.