Ta'n gharleid, ny yn gharleyd (Allium sativum) ny dooie 'sy chynney unnish Alliaceae. T'ad ny dooieyn s'niessey j'ee rere mooinjerys na'n unnish, y skallad, y lus thie, as y çhoushan.[1] Ta'n gharleid er ve ymmydit er feie ny bleeantyn er son cooishyn coagyragh as lheihysagh. She yn chruinnag y chooid jeh'n luss gharleid ta ymmydit son y chooid smoo. Er lhimmey jeh ny sorçhyn un ingagh, ta'n chruinnag rheynnit ayns ram rheynnyn rouayr t'enmyssit ingaghyn. Ta ny h-ingaghyn ymmydit son cloneaghey, bee (aw ny aarlit), ny son cooishyn lheihysagh, as ta blass spiosragh, geyre chowreydagh ec ta çheet dy ve ny s'buiggey as ny s'miljey lesh aarlaghey.[2] Ta ny duillagyn, as ny blaaghyn er y chione (speid) nyn gooid yn-ee as t'ad eeit tra t'ad aeg as bog. Myrane lesh shen, ta stilk ny blaaghyn aegey (sthockyn) jeh ny sorçhyn creoi-wannalagh as elefant currit er y vargey son cooishyn cosoylagh rish lus ny sooghid ayns freeghaghyn mestagh.[3] Dy mennick, ta'n crackan fendeilagh er rinkyn jeh'n luss ceaut ersooyl rish aarlaghey son y chooid smoo jeh cooishyn coagyragh, agh ta king lane aegey aarlit lesh y chrackan orroo 'sy Chorea.[4]

Garleid

Cruinnagyn garleid as ingaghyn er lheh, lesh fer jeu ta speeinit


Rang oaylleeagh
Reeriaght: Plantae
(neu-rheynnit): Magnoliophyta
(neu-rheynnit): Monocotyn
Oardagh: Asparagales
Kynney: Alliaceae
Fo-chynney: Allioideae
Clein: Allieae
Genus: Allium
Dooie: A. sativum
Ennym daa-ennymagh
Allium sativum
L.

Imraaghyn reagh

  1. Eric Block, "Garlic and Other Alliums: The Lore and the Science" (Cambridge: Royal Society of Chemistry, 2010)
  2. Gernot Katzer (2005-02-23). "Spice Pages: Garlic (Allium sativum, garlick)" (ayns Baarle). Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh er 2006-01-27. Feddynit magh er 2007-08-28.{{cite web}}: CS1 maint: çhengey gyn enney (link)
  3. "Archive copy". Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh er 2007-03-13. Feddynit magh er 2010-03-16.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  4. http://www.food-links.com/countries/korea/food-terms-korea.php